Айдар ШӘЙХИН автор яңалыклары
-
«ЯРСЫМА КҮҢЕЛ, ЯРСЫМА» ШУНДЫЙ ТАНЫШ ҺӘМ ЯТ СТРЕСС ТУРЫНДА СӨЙЛӘШӘБЕЗ
Стресс сүзе заманабызның иң еш кулланыла торган сүзләре исемлегенә керәдер, мөгаен. Сүз ешрак яңгыраган саен асыл мәгънәсен тизрәк югалта бара. Стрессның да төп мәгънәсе онытылды бугай. -
УЗГАН ЕЛ ИҢ ЕШ ЯҢГЫРАГАН СҮЗЛӘРНЕҢ БЕРСЕ – САНКЦИЯЛӘР ТУРЫНДА
Яраткан сүзләремнең барсе: «Мин сезгә моңа санкция бирмәдем әле!» Гадәттә, бу җөмлә дәрес ахырында кыңгырау яңгырап, укучылар сыйныфны ташлап чыгарга ашыкканда әйтелә. Кыңгырау – укытучы өчен, санкциясе – укучыга. Хәер, хәзер мин сезнең башыгызны тәмам әйләндереп кенә бетердем бугай, шулай бит? Ярый, әйдәгез барын да аңлатыйм. -
ҺАМАН БЕР БАЛЫК БАШЫ: САНКЦИЯЛӘР ТУРЫНДА СӨЙЛӘШӘБЕЗ
Яраткан сүзләремнең барсе: «Мин сезгә моңа санкция бирмәдем әле!» Гадәттә, бу җөмлә дәрес ахырында кыңгырау яңгырап, укучылар сыйныфны ташлап чыгарга ашыкканда әйтелә. Кыңгырау – укытучы өчен, санкциясе – укучыга. Хәер, хәзер мин сезнең башыгызны тәмам әйләндереп кенә бетердем бугай, шулай бит? Ярый, әйдәгез барын да аңлатыйм. -
ПРОБИРКАДАН ӨЧПОЧМАК яки ЯСАЛМА ИТ 2022 ЕЛДА НИКАДӘР АКТУАЛЬ?
Ышанасызмы-юкмы, әмма бу көннәр килеп җитте: өчпочмак белән бәлешкә саласы дигән итне хәзер пробиркада гына үстерә башлаячаклар. Галимнәр бу хакта бик озак баш вата иде, ә соңгы елларда бу хыял фантастика булудан туктады. -
ФИКЕР ТӘҖРИБӘЛӘРЕ: ФӘЛСӘФИ ЗОМБИ БЕЛӘН ШРӨДИНГЕР МӘЧЕСЕ ОЧРАШСА
Фәлсәфәдә һәм кайбер табигый фәннәрдә кулланыла торган фикер тәҗрибәләре чынбарлыкта чын объектлар белән башкарып булмый торган, ләкин хыялда гамәлгә ашырылган ситуацияне, аның барышындагы логиканы һәм мөмкин булган вакыйгаларны күзалларга мөмкинлек бирә. Иң атаклы һәм шаккаттыргыч фикер тәҗрибәләре белән танышыйк. -
ХАТИРӘЛӘР ЭЗЛӘП... ПРУСТ ЭФФЕКТЫ НИДӘН ГЫЙБАРӘТ?
Урамда яз исе. Тасвирлап булмый торган исе белән бергә аңа гына хас халәт тә, үткән язлар турында хатирәләр дә җанлана. Гомумән, исләр безнең белән шаярырга «ярата»: кайчак борын берәр таныш исне сизеп ала да, күңел әллә нишләп куя, үткән вакытларның моңнары кире кайта… Бу – Пруст эффекты. -
ТИГЕЗСЕЗЛӘР КӨРӘШЕ
Феминизм – сәяси хәрәкәт. Аның нигезендә хөрмәт, тигезлек, гаделлек өчен көрәш ята. Хатын-кыз катламының элементар хокуклары өчен көрәштән башланган ул. Аны сәяси, икътисади, социаль һәм шәхси аспектларда барыбызның да тигез хокуклыгы һәм билгеле бер ирекләргә ия булу өчен хәрәкәт дип аңлата алабыз. -
МӘХӘББӘТ ТУРЫНДА ХИКӘЯТ
Аның турында җырлар язалар, бөек поэмалар иҗат итәләр, бәйрәмен дә уйлап таптылар, ел саен йөзләгән китап, фильм, хәтта сериал багышлыйлар. Әлбәттә, фән дә аны читләтеп үтә алмый. Мәхәббәт турында фәннәр ни сөйли соң? -
5 АЧЫШ: 2021 ЕЛГА ФӘННИ ЙОМГАК
Соңгы көннәре генә калган елны йомгаклап, 2021 елның иң мөһим фәнни ачышлары һәм казанышларын барлыйк. Һәр мизгел – тарих, ә без бергә үткәргән бу 365 көн исә тарихта тәгаен уелып калачак көннәр булып чыкты. Түбәндә 2021нең 5 ачышы. -
НОБЕЛЬ ПРЕМИЯСЕ 2021: ХАОС ӨЧЕН
Стокгольм шәһәре быел да үз сүзен әйтте һәм Нобель бүләге ияләрен атады. Исемнәре мәңгегә тарихта уелып калачак галимнәр һәм аларның ачышлары белән танышыйк. -
ПЛАНЕТА ҮЗГӘРДЕ. Ә БЕЗ ҮЗГӘРЕРГӘ ӘЗЕРМЕ?
Ел саен планетабызның уртача температурасы галимнәрне шаккаттыра. Соңгы 5-6 елда һәр җәй яңа рекорд куя. Кайбер елларны Казан яки Бөгелмә җәйләре салкынрак булса да, уртача алганда, Җир планетасында ел саен эссерәк була бара. Быелгы сентябрьнең салкын килүе дә дөнья күләмендә барган үзгәрешләрнең бер өлеше генә. Күптән түгел бу хакта БМОда зур доклад та ясалган иде. -
ИНВЕСТИЦИЯЛӘР: БУ – МӨҺИМ!
Иртәгәсе турында ишәк тә кайгырган. Ә безнең гасырда киләчәгең өчен иминлек мендәре булдыру аеруча мөһим. Дәүләткә дә, үз-үзеңә дә тулысынча өметләнеп калырга ярамый. Шуны аңлап, хәзер инвестицияләр белән шөгыльләнүчеләр артты. -
Ә СИНЕҢ МУЗЫКА НИНДИ ТӨСТӘ? СИНЕСТЕЗИЯ ТУРЫНДА СӨЙЛӘШӘБЕЗ
“Ә”нең тәме нинди, беләсезме? Ә төсе? Тавышы? Мөгаен, кайберләрегез шушы мизгелдә башында яңа ассоциацияләр яки метафоралар уйлап таба башлагандыр. Ә менә синестетларга уйлыйсы да юк, чөнки алар болай да хис-тоемлауларны куша-катнаштыра белә. -
ӘФЛИСУННАН СПАГЕТТИ, ЯКИ МОЛЕКУЛЯР КУХНЯ НОТАЛАРЫ
Молекуляр гастрономиянең әле күрәселәре алда. Фән буларак, ул химик һәм физик үзгәрешләрнең без гадәти тормышта куллана торган ингредиентларга ничек тәэсир итүен өйрәнә. Ашарга әзерләү ысулы буларак (бу очракта ул молекуляр кухня дип атала), ул безгә таныш булган тәмнәрне махсус кораллар һәм техника ярдәмендә яңа рәвештә ачуга юнәлтелгән. -
КҮБРӘК КӨЛГӘН КЕШЕ АКЫЛЛЫРАК БУЛА?
Елмаючан кешеләр озаграк та, бәхетлерәк тә, сәламәтрәк тә яши диләр. Халык ачышының фәнни нигезләре дә бар икән. Өстәвенә, юмор – ул акыл билгесе дә әле.
