КҮЗЛӘР ТУРЫНДА ФАКТЛАР

Һәр елны октябрьнең икенче пәнҗешәмбесендә Бөтендөнья күз күреме көне билгеләп үтелә. 2025 елда ул 9 октябрьгә туры килә. Кеше дөнья турында мәгълүматның 80 процентын күзләре аша ала. Шуңа күрә күз сәламәтлеге – безнең иң мөһим байлыкларның берсе.

Күзләр һәм статистика

• Дөньяда якынча 2,2 миллиард кеше күзе начар күрү проблемасы белән яши.
• Аларның 1 миллиардын, вакытында табибларга мөрәҗәгать иткән булсалар, җиңел дәваларга яки бөтенләй булдырмаска мөмкин булыр иде.
• 43 миллион кеше бөтенләй сукыр, тагын 300 миллионлап кешенең күз күреме җитди дәрәҗәдә начар.
• Ел саен күз авырулары дөнья икътисадына 400 миллиард доллардан артык зыян китерә.

Күзләр ничек эшли?

• Күз роговицаcы гомер буена үзгәрми.
• Кеше күзе 10 миллионнан артык төс аера ала.
• Күзгә күренеп, сетчаткага төшкән сурәт башта кирегә әйләндерелгән була, ләкин баш мие аны «төзәтеп күрсәтә».
• Күзләр секундына 50 тапкыр фокусын үзгәртә ала.
• Без тәүлегенә 15–20 мең тапкыр күз кысып алабыз. Бу күзләрне дымландыра һәм чүпләрдән саклый.

Күзләр һәм баш мие – бер команда

• Күзнең сетчаткасында 100 миллионнан артык күзәнәк бар.
• Күздән баш миенә бара торган сигналлар иң көчле нерв юлларының берсе аша үтә.
• Күз – баш миеннән соң икенче иң катлаулы орган дип санала.

Уникаль үзенчәлекләр

• Күз карасы һәр кешедә аерыла, ул индивидуаль – бармак эзе кебек.
• Яңа туган балаларда күз төсе беренче айларда үзгәрә ала.
• Фәнни тикшеренүләр буенча, кеше күзе хәтта бер фотон яктылыкны да тоя ала.

Ни өчен күрү начарлана?

• Күзләрнең артык киеренке эшләве, экранга карап утыру һәм урам яктылыгы җитмәү – төп сәбәпләр.
• Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы мәгълүматлары буенча, 2050 елга җир шары халкының яртысы ерактан күрү (миопия) белән интегәчәк.
• Бу күренеш бигрәк тә үсмерләр арасында тиз арта.

Күзләрне саклау кагыйдәләре

1. 20–20–20 кагыйдәсе: һәр 20 минут саен 6 метр (20 фут) ераклыктагы предметка 20 секунд карап тор.
2. Һавада йөр: кояш нуры күзләрнең дөрес эшләвенә ярдәм итә.
3. Яхшы яктылыкта эшлә: тирә-як артык караңгы яки артык якты булмасын.
4. Елга бер тапкыр офтальмологка күрен.